Sprzęt, o którym będzie mowa w niniejszym artykule, jest
podstawą wyposażenia każdej ochotniczej straży pożarnej. Można więc założyć, że
jest dobrze znany strażakom ochotnikom. Niemniej, dla ugruntowania i pogłębienia wiedzy
warto przybliżyć trochę informacji także na temat tego sprzętu.
Węże
pożarnicze, w zależności od ich funkcji, dzielimy na tłoczne i ssawne.
 |
 |
 |
| Wąż
tłoczny W-52. |
Wąż
tłoczny W-75. |
Wąż
tłoczny W-110. |
Węże tłoczne
Służą do podawania (tłoczenia) wody
lub wodnego roztworu środka pianotwórczego od motopompy (autopompy) do prądownicy, z
której wydobywa się uwolniony strumień gaśniczy o odpowiedniej zwartości, prędkości
i ciśnieniu. Węże można podzielić, ze względu na średnicę przekroju, na oznaczane
symbolami: W-25, W-52, W-75, W-110. (Litera W oznacza wąż, liczba zaś oznacza
długość średnicy przekroju poprzecznego). Węże wykonane są z dwóch warstw. Warstwa
zewnętrzna może być zrobiona z włókien naturalnych lub (najczęściej stosowanych)
wlókien sztucznych, głównie stylonowych i torlenowych. Warstwa wewnętrzna (izolacyjna)
wykonana jest z gumy, PCW lub żywic termoutwardzalnych. Niektóre rodzaje węży W-25 i
W52 mają dlugość 15 m. Generalnie jednak długość węży tłocznych wynosi 20 m. W
zależności od średnicy wężom przypisuje się różne funkcje. W-25 służą do tzw.
linii szybkiego natarcia. Umieszcza się je na obrotowych zwijadłach przy autopompach w
samochodach pożarniczych i gasi się przy ich wykorzystaniu małe pożary, głównie
wewnątrz pomieszczeń. Węże W-52 służą do budowy linii gaśniczych od rozdzielacza
do prądownicy. W-75 wykorzystywane są do budowy linii głównych od nasad pomp do
rozdzielaczy, W-110 zaś służą do przetłaczania dużych ilości wody na duże
odległości.
W celu zachowania jak najdłuższej żywotności
węży należy poddawać je konserwacji. Konserwacja polega przede wszystkim na utrzymaniu
ich w czystości i w stanie suchym. Zatem po akcji węże należy umyć z zewnątrz i
wewnątrz i rozwiesić (najlepiej w pozycji pionowej), aby ociekła z nich woda. Węże
powinno się także raz w kwartale przewietrzyć i raz w roku poddać próbom
wytrzymałościowym.
 |
|
 |
| Wąż
ssawny gumowy W-110. |
|
Wąż
ssawny PCV zbrojony taśmowany. |
Węże ssawne
Służą do połączenia nasady ssawnej pompy ze
zbiornikiem wody, aby za ich pomocą pompa mogła pobierać wodę do celów gaśniczych. W
pożarnictwie stosuje się węże ssawne o średnicy: 75 mm, 110 mm i 150 mm. Węże o
średnicy 75 mm stosuje się do małych motopomp M4/4, zaś węże o średnicy 150 mm
wykorzystywane są do rzadko stosowanych turbopomp TP 3000. Najszersze zastosowanie mają
węże o średnicy 110 mm. Służą do zasysania wody przez wszystkie typy motopomp M 8/8
i M 16/8 oraz przez motopompy A 16/8 i A 32/8. Najczęściej długość węży ssawnych
wynosi 2,4 m, ale produkowane są także odcinki o długości 1,6 m. Węże ssawne
wykonane są ze zwulkanizowanych ze sobą warstw gumy i umieszczonej między warstwami
stalowej spirali. Powierzchnia może być pokryta powłoką z włókna lub warstwą
tworzywa sztucznego. Konserwacja, podobnie jak przy wężach tłocznych, polega na
utrzymywaniu odcinków w czystości i w stanie suchym. Ponadto należy chronić węże
przed działaniem słońca, wysokich i niskich temperatur oraz działaniem smarów i
rozpuszczalników.
Armatura wodna
Jest to sprzęt służący do łączenia
zasadniczego sprzętu gaśniczego, jakim są węże i pompy. Do armatury zaliczamy zatem:
łączniki, nasady, pokrywy, przełączniki, rozdzielacze, zbieracze, smoki ssawne,
prądownice, działka wodne, zbiorniki przenośne, pływaki, regulatory ciśnienia i
stojaki hydrantowe.
 |
 |
 |
| Łącznik
tłoczny 110 |
Rozdzielacz
kulowy K-75/52-75-52 |
Smok ssawny prosty 110 |
Łączniki. Służą do łączenia ze sobą odcinków węży lub węży z
prądownicami, pompami, rozdzielaczami, zbieraczami i hydrantami. Osadzone są na
wężach. Składają się z tulei, korony, uszczelki i pierścienia oporowego. Korony i
tuleje wykonywane są ze stopu aluminiowego. Dzięki temu są w miarę lekkie i odporne na
korozję. Średnice łącz ników dostosowane są do średnic węży i wynoszą: 52, 75
i 110 mm.
Nasady. Służą do polączenia węży z korpusem
pompy, hydrantem, rozdzielaczem, zbieraczem, prądownicą. Osadzone są na stałe na
wymienionych urządzeniach. Nasada składa się z korpusu aluminiowego, podkładki i
uszczelki gumowej. Średnice nasad odpowiadają średnicom łączników.
Pokrywy Służą do zabezpieczenia nasad ssawnych i tłocznych pomp przed
zanieczyszczeniem. Można je także wykorzystać do zamykania nasady ssawnej pompy lub
węża przy przeprowadzaniu prób ciśnieniowych. Wykonywane są także ze stopu
aluminium, a ich średnice odpowiadają średnicom nasad.
Przełączniki. Są to urządzenia służące do
łączenia ze sobą nasad i łączników o różnych średnicach. Stosuje się zatem
przełączniki o średnicach 110/75, 75/52 i 52/25.
Rozdzielacze. Służą do rozdzielania strumienia
wody z linii głównej do linii gaśniczych. Nasada wlotowa rozdzielacza ma średnicę 75
mm, zaś trzy nasady wylotowe mają średnicę: 52 mm (dwie nasady zewnętrzne) i 75 mm
(nasada środkowa). Po wykorzystaniu przełącznika 75/52 można zbudować od rozdzielacza
trzy linie gaśnicze o średnicy 52 mm. W rozdzielaczach stosuje się zawory kulowe
uruchamiane dźwignią i zawory wrzecionowe otwierane pokrętłem. Na korpusie umieszczona
jest strzałka wskazująca kierunek przepływu wody. Jest to dodatkowa wskazówka dla
strażaków budujących linię wężową.
Smoki ssawne. Służą do ochrony pomp przed
zanieczyszczeniami. Ponieważ stanowią zakończenie linii ssawnej, wykonuje się je z
nasadami 75, 110 i 150 mm. Smoki mogą być proste i ukośne. Składają się z korpusu,
leja napływowego z sitem ochronnym, zaworu zwrotnego z dźwignią i wspomnianej nasady.
Zawór zwrotny zabezpiecza linię ssawną przed "zerwaniem" uzyskanego słupa
wody, zaś dźwignia zaworu umożliwia wypuszczenie wody z węży ssawnych po zakończeniu
akcji.
Zbieracze. Stosowane są do zbierania wody
z dwóch linii zasilających o średnicy 75 mm do nasady ssawnej motopompy o średnicy 110
mm. Zbieracz 2 x 75/110 składa się z korpusu, dwóch tulei wlotu i tulei wylotu oraz
klapy zwrotnej. Tuleje zakończone są odpowiednimi nasadami. Na zewnątrz korpusu
znajdują się strzałki wskazujące kierunek przeplywu wody.
Pływaki. Są to urządzenia mocowane do smoków
ssawnych, utrzymujące smok na określonej głębokości, a tym samym zabezpieczające
smok przed opadaniem na dno zbiornika. Pływak stosuje się przede wszystkim wówczas, gdy
dno zbiornika jest zamulone lub pokryte wodorostami. Pływaki wykonywane są z cynkowanej
blachy lub tworzywa sztucznego.
Klucze do łączników. Służą do
dokładnego polączenia lub rozłączenia fączników. Połączenie bez użycia kluczy
może okazać się za mało szczelne. Klucz wykonany jest z żeliwa i ma ksztaft
dwustronnego haka.
Sprzęt do hydrantów. Do sprzętu do hydrantów
zaliczamy: - stojak hydrantowy, - klucz do hydrantów podziemnych - klucz do hydrantów
nadziemnych.
W przypadku potrzeby wykorrystania
hydrantu podziemnego za pomocą klucza otwieramy pokrywę zasłaniającą hydrant i
montujemy stojak hydrantowy o przekroju 80 mm. Następnie kluczem otwieramy zawór
hydrantu. Przy hydrantach nadziemnych za pomocą klucza do tego typu hydrantów otwieramy
zawór zamykający wodę.
Prądownice
Prądownice
służą do nadawania strumieniowi wody odpowiedniego ksztaftu i kierunku. Zastosowane w
prądownicy zwężenie przepływu wody powoduje wzrost prędkości przepływu, co
wywołuje duży zasięg prądu wody. W pożarnictwie stosowane są różne rodzaje
prądownic: o różnych przekrojach (25, 52, 75 mm), różnych cechach i przeznaczeniu
(zwykłe, zamykane, pistoletowe, uniwersalne). Prądownice zwykle mogą być wyposażone w
pyszczki o różnych przekrojach do uzyskiwania prądów zwartych, mogą też być
zakończone głowicą do uzyskania prądu rozproszonego. Prądownice zamykane pozwalają
prądownikowi zamykać za pomocą dźwigni zawór kulowy i przerwać wypływ strumienia
wody. Znacznie wygodniejsze zamykanie wypływu wody jest w prądownicy pistoletowej.
Coraz bardziej rozpowszechniane są
różnego rodzaju prądownice uniwersalne, które pozwalają na zmianę prądu ze zwartego
na rozproszony (i odwrotnie) bez przerywania podawania wody.
Jedną z takich prądownic jest prądownica uniwersalna 52 "Turbo-supon". Można
za jej pomocą wytwarzać strumienie zwarte i rozproszone, zachowując płynną regulację
kąta bryłowego strumienia rozproszonego. Prądownica pozwala na plynną regulację
wydajności w zakresie od 0 do 500 I wody na minutę. Możliwe jest także jej
wykorzystanie do wytwarzania piany. |
